Booknomics

Tech Publishing Festival – July 2012 is a special offer (available through July 2012) from Pothi.com to the authors of technical books. All through July, Pothi.com will provide free design and distribution services to tech authors. You only have to take care of preparing the final content of the book. We will format the book and design a cover for you. You will also get our online distribution service for free for one year. Through this service, the books get listed on Flipkart, Indiaplaza and other online retailers’ websites.

Submit Your Manuscript

How much money does it save the authors?

Pothi.com is a self-publishing platform. To publish through us, normally authors have to prepare their books in print-ready format themselves, or take paid services from us. Assuming a 200-pages book, the savings include

• Rs. 3000 for formatting
• Rs. 2500 for cover design
• Rs. 1500 for extended online distribution

Total Savings: Rs. 6000

What kinds of manuscripts are eligible?

Manuscripts related to Computer (Science), Information Technology, Software Products and Internet are welcome. They can be of different types including, but not restricted to

• Textbooks/Reference Books on
  • Programming Languages
  • Programming Tools and Technologies
  • Specific topics in computer science like databases, networks etc.
• Interview/Exam preparation and Q&A
• Software Engineering and Management
• Manuals/Guides of
  • Open source software
  • Enterprise Products
• Guides for beginners
• Other topics in tech domain

What is the deadline for submission?

Manuscripts should be submitted by July 30, 2012. If you have just started writing the book and need some more time to finish it, submit a partial manuscript with at least 2-3 chapters by this deadline. The complete manuscript must be submitted by August 31, 2012 to be eligible for the offer. Please note that partial manuscript should have actual chapters and not just a plan/introduction/preface.

How to submit?

Through this form. Manuscripts will not be accepted through e-mails or CDs. You will receive a submission id on successful submission. Please keep it handy for further communication.

If you submit partial manuscript, you will receive the instructions for submission of full manuscript separately. Do not resubmit the form for full manuscript.

What about pricing the book and royalties?

Price and author earnings or royalties will work as per the usual Pothi.com practices. Please check the following relevant sections in our FAQs.

• Book Pricing
• Post Publishing Support

Why write a technical book?

A technical book usually conjures the picture of a 1000 page tome covering a particular technology in great detail. It is natural to think that writing those books requires super human effort and you, as a mere mortal, are not capable of that. However nothing can be farther from truth.

By leveraging the print-on-demand and online distribution, it is now possible to publish books free from the usual limits on audience size and book size. It is perfectly viable to write a short book about the niche expertise you hold. Writing such a book can help you significantly enhance your credibility as an expert and open doors to new opportunities.

Why self-publishing is a good fit for technical authors?

Self-publishing based on a print-on-demand model is a great fit for the authors of technical books. In today’s fast moving technology landscape, technical books have a short life span. So the time to market and the flexibility of quickly revising content becomes very important. With print-on-demand, you can reach the market in matter of weeks and the updates can be done in days.

Additionally, Online communities provide the perfect avenues to reach out to your potential audience with little cost and great effectiveness. They are also likely to be comfortable buying the books online thus reducing the need to be present in physical book stores.

Terms & Conditions for Tech Publishing Festival – July 2012

• Pothi.com will not be responsible for editing the manuscript. The author must submit the final manuscript.
• All decisions regarding formatting and cover design will be at Pothi.com’s sole discretion.
• Author will be identified as the publisher of the manuscript.
• Only one manuscript per author is allowed in the offer.
• Manuscript should be your original work. We may announce any violations of copyright on our blog. Any legal liabilities related to copyrights will be author’s.
• Pothi.com will have exclusive rights to publish, print and distribute the manuscript in India and a non-exclusive right to publish, print and distribute in the rest of the world for one year since the date of listing on Pothi.com.
  • Normal Pothi.com terms are non-exclusive. So, if you want to avail non-exclusivity that, do not submit the manuscript for this offer. You can always publish it through our normal offering.
  • After one year, the exclusivity will expire. Sales and distribution will continue unless delisting request is received by us.
  • Pothi.com reserves the right to discontinue listing the book at its own discretion. If this happens in the exclusivity period, Pothi.com will rescind the exclusivity and the author is free to publish the manuscript through other channels. If the listing has been discontinued due to copyright violations or any other illegal conduct on the part of the author, the author will be liable to pay for the services rendered under this offer at the following rate
    • Formatting: Rs. 15 per page in the final print ready manuscript
    • Cover Design: Rs. 2500
    • Extended Online Distribution: Rs. 1500
• Submission does not guarantee acceptance in the offer. Pothi.com has rights to refuse a manuscript for the offer without giving reasons. The manuscript might still be eligible for normal self-publishing offering from Pothi.com.
• Except when covered by the above, all other terms and conditions on Pothi.com will apply.

Queries?

Write to info@pothi.com with “Tech Publishing Festival – July 2012” included in the subject line.

By Radharani Das

All entries to our IML Day Drive are licensed under CC BY 3.0

অনেক দিন আগে এক রাজার ছিল এক সুন্দর ফলের বাগান আর সেই বাগানে ছিল একটি সুন্দর সোনার আপেল ফলের গাছ. ওই আপেল গুলোকে গুনে রাখা হতো, কিন্তু দেখা গেল যখনই ওই আপেল পেকে যেত প্রতি রাতেই একটি করে আপেল হারিয়ে যাচ্ছে. তা দেখে রাজামশাই খুবই রেগে গেলেন এবং বাগানের রক্ষক মালিকে নির্দেশ দিলেন সারা রাত বাগানে পাহারা দিতে. মালি তখন তার বড় পুত্রকে বাগান পাহারায় নিযুক্ত করলো. কিন্তু মাঝরাতে বড় পুত্র গভীর ঘুমে অচেতন হয়ে পরে. যথারীতি সে রাতেও আরো একটি সোনার আপেল চুরি হয়ে গেল. পরবর্তী রাতে মালি তার দ্বিতীয় পুত্রকে পাহারায় পাঠালো. কিন্তু মাঝরাতে দ্বিতীয় পুত্রও গভীর ঘুমে অচেতন হয়ে পরে এবং সে রাতেও সোনার আপেল চুরি যায়. ভীত-সন্ত্রস্ত মালি তখন অজানা আশঙ্কায় তার তৃতীয় পুত্রকে বাগান পাহারায় পাঠাতে সম্মত হলো না. কিন্তু যা হোক উপায়ান্তর না দেখে শেষ পর্যন্ত সে রাজি হয়ে গেল. যথা সময়ে তৃতীয় পুত্র আপেল গাছের নিচে শুয়ে সময়ের প্রতিখ্খা করতে লাগলো. ঠিক ঘড়িতে বারোটা বাজার সাথে সাথেই সে শুনতে পেল বাতাসে শন শন আওয়াজ আর তার পরেই দেখতে পেল একটি সোনার পাখি সশব্দে ডানা মেলে উড়ে এসেছে. সেই সোনার পাখিটি সোনার আপেল ফল তার ঠোঁট দিয়ে কেটে নিতে উদ্যত হলো. সঙ্গে সঙ্গে মালির তৃতীয় পুত্র সচকিত হয়ে লাফিয়ে উঠে পাখিটির দিকে সজোরে তীর ছুড়ে মারলো. কিন্তু তীরটি পাখিটিকে বিদ্ধ্ করতে পারল না. কেবল মাত্র একটি সোনার পালক পাখিটির লেজ থেকে খসে পড়ল আর পাখিটি উড়ে পালিয়ে গেল. পরদিন সকালে ওই পাখির খসে পড়া সোনার পালকটি রাজদরবারে রাজা এবং সভাসদগনের সামনে রাখা হলো. সবাই একমত হয়ে বললেন যে ওই সোনার পালকটির কাছে রাজকোষের সমস্ত সম্পদই নগন্য. তখন রাজা মশাই ঘোষণা করলেন, “পাখিটির একটি মাত্র পালক যথেষ্ট নয় আমার জন্য, আমি সেই সোনার পাখিটিকে পেতে চাই”.

রাজার ঘোষণা অনুযায়ী মালির বড় পুত্র সোনালী পাখির সন্ধানে যাত্রা শুরু করলো. সে ভাবলো যে কাজটি অতি সহজেই সম্ভব হবে. অল্প কিছুদুর যাবার পর সে একটি গভীর বনে এসে পৌছলো. অদুরেই দেখতে পেল একটি শেয়াল আপন মনে বসে আছে. শেয়ালটিকে দেখতে পেয়েই সে তাকে তীরবিদ্ধ করতে চাইলে শেয়ালটি তার সঙ্গে কথা বলতে শুরু করলো, “আমাকে প্রাণে মেরো না; আমি জানি যে তুমি সোনালী পাখির উদ্দেশ্যেই এখানে এসেছ. আমার কথা শোন. এখান থেকে রওনা হয়ে সন্ধ্যার মধ্যেই তুমি একটি গ্রামে পৌছে যাবে. ওখানে পৌছে তুমি দুটো পরস্পর মুখোমুখি সরাইখানা দেখতে পাবে. একটি সরাইখানা অতি সুন্দর ও আরামদায়ক. তুমি সেখানে যাবে না. বরং উল্টো দিকের নোংরা ও অপেখ্কাকৃত অপরিছন্ন সরাইখানাটিতেই আশ্রয় নেবে.” কিন্তু মালির বড়পুত্র ভাবলো, “এই তুচ্ছ প্রাণীটি এত সব জানবে কি করে?” এই চিন্তা করেই সে শেয়ালের দিকে তীর ছুড়ে মারলো. কিন্তু তীরটি শেয়ালের গায়ে লাগলো না এবং সে লেজ গুটিয়ে গভীর বনে পালিয়ে গেল. বড়পুত্রটি তারপর পথ চলতে চলতে সন্ধ্যা ছুইছুই সেই গ্রামটিতে পৌছে গেল যেখানে পাশাপাশি দুটো সরাইখানা অবস্থিত. সে লক্ষ্য করলো, একটি সরাইখানাতে পান-ভোজন ও নৃত্য-গীত চলছে এবং অপরটির পরিবেশ নিরানন্দ ও মলিন. সে ভাবলো, “যদি আমি এই আনন্দের পরিবেশ ছেড়ে নোংরা ও নিরানন্দ স্থানটিতে যাই তাহলে তা বুদ্ধিমানের কাজ হবে না.” এই ভেবে সে বিলাসবহুল সরাইখানাটিতে গিয়ে মনের সুখে পান-ভোজনে মগ্ন হয়ে পড়ল. ভুলে গেল নিজের দেশ ও সোনালী পাখির কথা.

দীর্ঘ সময় বয়ে চলল. যখন বড়পুত্রের বাড়ি ফেরার আর কোনো সম্ভাবনা দেখা গেল না, তখন দ্বিতীয়পুত্র সোনালী পাখির সন্ধানে যাত্রা শুরু করলো. পথে যেতে যেতে সেও যথারীতি শেয়ালের দেখা পেল ও তার পরামর্শ শুনলো. কিন্তু যখন সে দুটো সরাইখানার কাছাকাছি এলো, সে বড় ভাইকে উজ্জ্বল সরাইখানাটির জানালার পাশে দাড়িয়ে থাকতে দেখল. সেই সরাইখানার হাসি-গান-আনন্দের শব্দ শুনে সেও ওই বিলাসবহুল সরাইখানাতে ঢুকে পড়ল. ফলে সেও বড়ভাইয়ের মত নাচ-গান-আনন্দে আত্মহারা হয়ে সোনালী পাখি ও তার নিজের দেশের কথা ভুলে গেল.
এভাবে দীর্ঘ বছর অতিক্রান্ত হয়ে গেল. মালির দুই ছেলের কোনো খোঁজ পাওয়া গেল না. এবারে ছোটছেলে সোনালী পাখির সন্ধানে পৃথিবী পরিক্রমায় যেতে চাইল. কিন্তু স্নেহশীল পিতা তাকে অজানা আশঙ্কায় কোথাও যেতে দিতে চাইলেন না. যাইহোক সেও শেষপর্যন্ত সোনালী পাখির সন্ধানে যাত্রা শুরু করলো. যাত্রা শুরুতে সেও কিছুদুর গিয়ে যথারীতি বনের ধরে পৌছালো, শেয়ালের সাথে তার দেখো হলো এবং তার সুপরামর্শ মনোযোগ দিয়ে শুনলো. কিন্তু অন্য দুই ভাইয়ের মত সে শেয়ালের সাথে কোনো বিরূপ আচরণ করলো না. তখন শেয়াল তাকে বলল, “আমার লেজ শক্ত করে ধরে বস, আমি তোমাকে দ্রুত তোমার গন্তব্যস্থানে নিয়ে যাব.” ছোটছেলে শেয়ালের কথা মত কাজ করল এবং শেয়ালও তাকে নিয়ে বাতাসের মত তীব্র গতিতে পাহাড়-পর্বত অতিক্রম করে ছুটে চলল.

তারপর ওরা সেই গ্রামটিতে পৌছালো এবং শেয়ালের পরামর্শ অনুযায়ী ছোট ছেলে নোংরা ও অপরিছন্ন সরাইখানায় আরাম করে রাত কাটিয়ে দিল. সকাল বেলায় শেয়াল আবার এলো এবং যাত্রা শুরু করার আগে তাকে সব বুঝিয়ে বলতে লাগলো, “এবারে সোজা সামনের দিকে এগিয়ে যেতে হবে. সামনে এগুলেই দেখতে পাবে একটি দুর্গ এবং তাতে একদল সৈন্য নাক ডাকিয়ে গভীর ঘুমে অচেতন. তোমার লক্ষ্য ওরা নয়. তুমি আরো সামনের দিকে এগিয়ে একটি কোঠায় কাঠের খাঁচায় সোনালী পাখিকে দেখতে পাবে. পাখিটির পাশেই দেখতে পাবে আরো একটি সুন্দর সোনার খাঁচা. কিন্তু সাবধান, তুমি পাখিটিকে কাঠের খাঁচার বাইরে বের করে ওই সুন্দর সোনার খাঁচায় ঢোকাবার চেষ্টা কোরবে না. তাহলে তোমাকে এর জন্য পরিনামে আফশোষ ও দুঃখ ভোগ করতে হবে.” এই বলে শেয়াল তার লেজ বিছিয়ে দিল এবং ছোটছেলে তার উপর বসে বাতাসের মত শনশন করে পাহাড়-পর্বত অতিক্রম করে ছুটে চলল.

দুর্গটির দরজায় পৌছে মালিপুত্র চারদিকে তাকিয়ে দেখল শেয়ালের কথা মতই সবকিছু ঠিকঠাক আছে. সে দুর্গে প্রবেশ করলো এবং একটি ঘরে কাঠের খাঁচায় ঝোলানো সোনালী পাখিকে দেখতে পেল. তার নিচে রাখা আছে সুন্দর সোনার খাঁচাটি. আরো লক্ষ্য করলো যে, চুরি যাওয়া তিনটি সোনার আপেলও কাছেই রাখা আছে. সে তখন ভাবলো, “আহা! এমন সুন্দর পাখিটি এমন একটি পুরনো খাঁচায় বড়ই বেমানান.” যেমন ভাবা তেমনি কাজ. সে পুরনো খাঁচাটির দরজা খুলে পাখিটিকে সুন্দর সোনালী খাঁচায় ঢুকিয়ে দিল. আর যায় কোথায়, পাখিটি সজোরে এমন চিত্কার শুরু করে দিল যে সমস্ত সৈন্য বাহিনী জেগে গেল. জেগে উঠেই তারা তাকে বন্দী করে রাজার সামনে হাজির করলো. পরদিন সকালে বিচার সভায় স্থির হলো যে, সে যদি বাতাসের মত তীব্র গতিতে দৌড়তে পারে এমন একটি সোনালী ঘোড়া এনে দিতে পারে তাহলেই তার প্রাণদন্ড মুক্ত করে দেওয়া হবে এবং সে সোনালী পাখিটিকেও নিয়ে যেতে পারবে.

সুতরাং আবারও মালিপুত্র গভীর দুঃখে পথ চলতে লাগলো. হঠাত তার শেয়াল বন্ধুর সাথে দেখা হয়ে গেল. শেয়াল তখন তাকে বলল, “বন্ধু, দেখলে তো আমার উপদেশ না শোনার ফল. যাইহোক মনোযোগ দিয়ে শোনো কিভাবে তুমি সোনালী ঘোড়ার সন্ধান পাবে. এখান থেকে সোজা গিয়ে একটি দুর্গ দেখতে পাবে. তারই ভেতরে আস্তাবলে দাড়িয়ে আছে সুন্দর সোনালী ঘোড়া. ঘোড়ার পাশেই দেখবে গভীর ঘুমে অচেতন সহিস. তুমি চুপিসারে ঘোড়াটিকে নিয়ে বেরিয়ে পড়বে. তবে সাবধান, পুরনো চামড়ার তৈরী আসনটিতেই তুমি বসবে, পাশে রাখা সোনার আসনটি স্পর্শ করবে না.” তারপর শেয়ালের লেজের উপর বসে ওরা বাতাসের মত দুরন্ত বেগে পেরিয়ে গেল অনেক পাহাড় পর্বত. দুর্গে পৌছে মালির ছোটছেলে দেখতে পেল সোনালী আসনের উপর হাত রেখে নাক ডাকিয়ে ঘুমাচ্ছে ঘোড়ার সহিস. কিন্তু ঘোড়ার পিঠে চামড়ার আসন দেখে মালিপুত্রের মনে খুব দয়া হলো. সে ভাবলো, “আমি ঘোড়াটিকে সোনার আসনটিই দেব. সুন্দর সোনার আসনটিই সোনালী ঘোড়ার যোগ্য.” বলাই বাহুল্য, যে মহুর্তে সে সোনার আসনটি স্পর্শ করলো, সঙ্গে সঙ্গে ঘোড়ার রক্ষক ও প্রহরীরা জেগে উঠে তাকে বন্দী করে ফেলল. পরদিন সকালে বিচার সভায় তাকে প্রাণদন্ডে দন্ডিত করা হলো. তবে পরে সকলের সন্মতি নিয়ে এটা স্থির হলো যে, সে যদি সুন্দরী রাজকুমারীকে নিয়ে আসতে পারে তবেই সে প্রাণদন্ড মুক্ত হবে এবং ফিরে পাবে তার সোনালী পাখি ও সোনালী ঘোড়া.

দুঃখিত মনে সে পথ চলতে লাগলো আর আবারও তার দেখা হয়ে গেল বৃদ্ধ শেয়ালের সঙ্গে. শেয়ালটি তাকে বললো, “কেন তুমি আমার কথা শোনোনি, তাহলে আজ তুমি সোনালী পাখি ও সোনালী ঘোড়া উভয়েরই মালিক হয়ে যেতে. যা হোক, আবার আমি তোমাকে পরামর্শ দিছি. এখান থেকে সোজা চলতে থাকবে এবং সন্ধ্যার মধেই একটি দুর্গে পৌছে যাবে. ঠিক রাত বারোটা বাজার সাথে সাথে দেখতে পাবে রাজকুমারী স্নানঘরের দিকে যাছে. ঠিক সেই সময় তুমি রাজকুমারীর কাছে পৌছে যাবে ও তাকে সোহাগ চুম্বন দেবে. তারপর রাজকুমারীই তোমাকে পথ দেখিয়ে নিয়ে যাবে. কিন্তু খুব সাবধান, রাজকুমারী যেন কোনোমতেই তার পিতামাতার অনুমতি নিতে না যেতে পারে.” এই বলে শেয়ালটি তার লেজ বিস্তার করে মালিপুত্রকে নিয়ে বাতাসের মত দুরন্ত গতিতে পাহাড় পর্বত ডিঙিয়ে ছুটে চলল.

এভাবে চলতে চলতে তারা দুর্গের দরজায় পৌছে গেল. রাত বারোটায় মালি পুত্র দেখতে পেল রাজকুমারী স্নানের জন্য যাচ্ছে. ঠিক সময়ে সে সেখানে হাজির হয়ে রাজকুমারীকে সস্নেহ চুম্বন দিল. রাজকুমারীও খুশি হয়ে তার সঙ্গে যেতে রাজি হলো. কিন্তু যাবার আগে চোখের জলে একটিবার পিতার আশির্বাদ নেবার জন্য করুনভাবে অনুরোধ করতে লাগলো. মালিপুত্র প্রথমে রাজি না হলেও পরে কাতর কান্নায় বিচলিত হয়ে দেখা করার অনুমতি দিল. বলাই বাহুল্য, ঠিক সে সময়ই রাজপ্রাসাদের প্রহরীরা জেগে উঠে তাকে বন্দী করে ফেলল.

বন্দী মালিপুত্রকে রাজার সামনে হাজির করা হলো. ক্রুদ্ধ রাজামশাই তাকে বললেন, “তুমি আমার মেয়েকে কোনো দিনও পাবে না, যদি না আট দিনের মধ্যে আমার জানালার দৃশ্য অবরোধকারী পাহাড়টিকে তুমি সরিয়ে ফেলতে পার.” সেই পাহাড়টি ছিল এতই বিশাল যে সারা পৃথিবীও ওটাকে সরাতে পারতো না. মালিপুত্র সাত দিন ধরে ওই পাহাড়টির খোদাইয়ের কাজ করে অতি অল্প অংশই সরাতে পারল. আবার সেখানে এসে হাজির হলো শেয়ালটি এবং মালিপুত্রকে বললো, “তুমি ঘুমোতে যাও, আমি তোমার জন্য কাজ করে দিছি.” পরদিন সকালে ঘুম থেকে উঠে মালিপুত্র দেখল যে বিশাল পাহাড়টি আর সেখানে নেই. সে খুব খুশি মনে রাজার কাছে গিয়ে কাজ সম্পন্ন করার সংবাদ দিল ও প্রতিশ্রুতি মত রাজকুমারীর জন্ন্য প্রার্থনা জানালো.

রাজা প্রতিশ্রুতি অনুযায়ী রাজকন্যাকে মালিপুত্রের হাতে সমর্পণ করলেন. মালিপুত্র সেখান থেকে বিদায় নিয়ে কিছুদুর যাবার পর আবার শেয়ালের দেখা পেল. শেয়াল তাকে বলল, “তুমি চাইলে এখন তিনটি জিনিসই পেয়ে যেতে পার রাজকুমারী, ঘোড়া ও সোনালী পাখি.” মালিপুত্র বলল, “সে তো খুব ভালো কথা, কিন্তু কিভাবে আমরা সেগুলো লাভ করব?”

শেয়াল তখন তাকে বুঝিয়ে বলল, “তুমি আমার কথা মত কাজ করলে সব কিছুই লাভ করতে পারবে. তুমি রাজার কাছে গেলে তিনি যখন রাজকুমারী সম্পর্কে খোঁজ নেবেন তখন তুমি রাজকুমারীকে দেখিয়ে দেবে. এতে রাজা খুশি হয়ে তোমাকে সোনালী ঘোড়া দিয়ে দেবে. প্রথমে তুমি ঘোড়ার পিঠে বসবে, তাদের বিদায় জানাবে এবং সবার শেষে রাজকুমারীকে করমর্দন করে খুব তাড়াতাড়ি ঘোড়ার পিঠে বসিয়ে লাগাম ধরে জোরে ছুটিয়ে নিয়ে যাবে.”

সব কাজ সঠিক ভাবে চলতে লাগলো; তখন আবার শেয়ালটি এসে তাকে বলল, “এবার দুর্গে পৌছে তুমি যখন সোনালী পাখির কাছে যাবে আমি তখন দরজার পাশে রাজকুমারীর সাথে থাকব. তুমি ঘোড়ায় চড়ে রাজার সাথে কথা বলবে. যখন রাজামশাই দেখবেন যে এটা সঠিক সোনালী ঘোড়া তিনি পাখিটিকে নিয়ে আসবেন. কিন্তু তুমি শান্তভাবে লক্ষ্য রাখবে যে পাখিটি সত্যিকারের সোনালী পাখি কিনা. যদি তাই হয় তুমি ঠিক তখনই পাখিটিকে নিয়ে ঘোড়ায় চড়ে বেরিয়ে আসবে.”

শেয়ালের পরামর্শ অনুযায়ী সব কাজই যথারীতি চলছিল. মালিপুত্র সোনার পাখিটিকে নিয়ে রাজকুমারীর সাথে সোনার ঘোড়ায় চড়ে ঘভীর বন পার হয়ে যেতে লাগলো. কিছুক্ষণ চলার পর শেয়ালটি সেখানে হাজির হয়ে মালিপুত্রকে বলল, “আমার একটি বিশেষ অনুরোধ রইলো; এবারে তুমি আমার মাথা ও পা শরীর থেকে কেটে বাদ দিয়ে দাও.” কিন্তু মালিপুত্র কিছুতেই এমন কাজ করতে রাজি হলো না. তখন শেয়ালটি তাকে বলল, “ঠিক আছে, যাইহোক আমি আবারও তোমাকে সুপরামর্শ দিছি. দুটো জিনিস মনে রেখো. প্রথমতঃ, ফাঁসিকাষ্ঠ থেকে কাউকে মুক্ত করবে না. দ্বিতীয়তঃ কোনো নদীর কিনারায় বসবে না.” এই বলেই শেয়াল বিদায় নিল. মালিপুত্র চলতে চলতে ভাবলো, “এই পরামর্শ মেনে চলা কি আর এমন কঠিন কাজ.”

তারপর মালিপুত্র রাজকুমারীকে নিয়ে সজোরে ঘোড়া ছুটিয়ে পৌঁছে গেল সেই গ্রামে যেখানে সে তার বড় দুই ভাইকে ফেলে গিয়েছিল. সেখানে পৌঁছেই সে একটা বড় রকমের চিত্কার ও  হইচই শুনতে পেল. লোকজনদের কাছ থেকে খোঁজ নিয়ে সে জানতে পারল দুইজন লোককে ফাঁসিতে ঝোলানো হবে. কাছাকাছি এসে সে দেখতে পেল যে ওই দুইজন লোক আর কেউ নয়, ওরই বড় দুই ভাই যারা এখন দশ্যুতে পরিনত হয়েছে. সে চিন্তিত হয়ে জানতে চাইল ওদের বাঁচার কি কোনো উপায় নেই. কিন্তু লোকজন বলল যে ওদের মুক্ত করা বেশ কঠিন ব্যাপার. শুধু একটি উপায় আছে, যদি কেউ অর্থদান করে ওদের মুক্তিপণ মিটিয়ে দিতে পারে তবেই ওরা মুক্ত হতে পারবে. এই কথা শুনে মালির ছোটছেলে আর বেশিকিছু চিন্তা না করে মুক্তিপন যা চাওয়া হয়েছিল সেটা মিটিয়ে দিয়ে বড় দুই ভাইকে  ফাঁসি থেকে মুক্ত করে দিল. তারপর তিন ভাই মিলিত হয়ে একসাথে বাড়ির উদ্দেশ্যে রওনা হলো.

ধীরে ধীরে ওরা সেই বনটিতে পৌছে গেল যেখানে শেয়ালের সঙ্গে তাদের প্রথম দেখা হয়েছিল. স্থানটির পরিবেশ এত শান্ত ও মনোরম ছিল যে  বড় দুইভাই নিজেদের মধ্যে বলাবলি করতে লাগলো, “চলো আমরা নদীর পাশে কিছুক্ষণ বসে খাওয়া দাওয়া করে বিশ্রাম করি.” ছোট ভাইটিও ওদের কথায় সম্মত হয়ে গেল; ভুলে গেল শেয়ালের সতর্কবার্তা. অপর দুই বড় ভাইয়ের সাথে সেও নিসন্দেহে বসে পড়ল নদীর কিনারায়. কিন্তু সে কিছু সন্দেহ করে ওঠার আগেই ওই দুষ্ট দুইভাই পেছন থেকে ওকে ধাক্কা মেরে নদীতে ফেলে দিল. নিজেদের সঙ্গে ওরা ধরে নিয়ে গেল রাজকুমারী, সোনালী ঘোড়া ও সোনালী পাখিটি. যথা সময়ে ওরা বাড়ি পৌছে গেল এবং রাজদরবারে রাজার সাথে দেখা করতে গেল. সেখানে পৌঁছে রাজামশাইকে ওরা বলল, “আমরা অনেক পরিশ্রম করে এসব কিছু লাভ করে নিয়ে এসেছি.” সেই রাজ্যে তখন অসীম আনন্দ উত্সবের সমারোহ শুরু হয়ে গেল. কিন্তু সোনালী ঘোড়া খাওয়া বন্ধ করে দিল, সুন্দর সোনালী পাখি আর গান গাইল না এবং রাজকুমারীর চোখের জলের বন্যা বয়ে চলল.

এদিকে মালির ছোটপুত্র নদীর খুব গভীরে পড়ে গিয়েছিল, কিন্তু সৌভাগ্যবসত নদীতে জল কম ছিল. তার শরীরের সব হাড় প্রায় ভেঙ্গে গিয়েছিল. তাছাড়াও নদীর ধারগুলো এতই গভীর ও খাড়া ছিল যে সে তীরে উঠে আসার কোনো পথ খুঁজে পাচ্ছিল না. ঠিক সেই সময় আবার সেখানে হাজির হলো বৃদ্ধ শেয়াল. সে তাকে খুব তিরস্কার করলো; মনে করিয়ে দিল ঠিক সময়ে তার উপদেশ না শোনার ফল এবং এও বলল যে যদি সে তার পরামর্শ শুনত তাহলে এই দুর্দশা তার হোত না. শেষপর্যন্ত শেয়াল বলল, “আমি এত দূর এসে তোমাকে এখানে ছেড়ে যেতে পারছি না. সুতরাং তুমি আমার লেজটি খুব তাড়াতাড়ি শক্ত করে ধর.” এভাবে শেয়ালটি তার লেজের সাহায্য মালিপুত্রকে নদীর গভীর থেকে টেনে তীরে তুলে আনলো. তারপর তাকে বলল, “তোমার বড় দুইভাই তোমার উপর নজর রাখছে. সুতরাং তুমি যদি রাজ্যে ফিরে যাও তাহলে ওরা তোমাকে প্রাণে বাঁচতে দেবে না.” একথা শুনে মালির ছোটছেলে খুব দিন দরিদ্রের বেশে জীর্ণ পোশাক পড়ে গোপনে রাজ দরবারে পৌঁছে গেল. যেই মাত্র সে রাজদরবারের দরজায় পা  রাখল অমনি সোনালী ঘোড়া খাবার খেতে শুরু করলো, সোনালী পাখি গান গেয়ে উঠলো এবং রাজকন্যার চোখের জল মুছে গেল. মালির ছোটছেলে রাজার সামনে উপস্তিথ হয়ে তার বড় দুই ভাইয়ের দুষ্ট চক্রান্তের কথা জানালো. যথা সময়ে দুষ্ট দুই ভাই ধরা পরে গেল এবং কঠিন শাস্তি পেল. এভাবে ছোটছেলে তার সুন্দরী রাজকন্যা, সোনার ঘোড়া ও সোনার পাখিটিকে ফিরে পেল. এভাবে সময় বয়ে চলল. রাজার মৃত্যুর পর মালিপুত্রই পেল সিংহাসনের উত্তরাধিকার.

এভাবে দীর্ঘ বছর পার হয়ে গেল. হঠাত একদিন আপন মনে মালিপুত্র হেঁটে চলতে লাগলো আগের সেই বনের দিকে. আবার তার দেখা হয়ে গেল বৃদ্ধ শেয়ালের সাথে. এবার চোখের জলে কাতর হয়ে বৃদ্ধ শেয়াল তার কাছে প্রার্থনা জানালো শেয়ালের শরীর থেকে মাথা ও পা কেটে তাকে মেরে ফেলতে. অবশেষে মালিপুত্র তার কথামতই কাজ করলো. সেই মুহুর্তেই শেয়ালের পরিবর্তে সেখানে দেখা দিল এক অপরূপ যুবাপুরুষ. প্রকৃতপক্ষে এই যুবকই হলো বহু বছর আগে হারিয়ে যাওয়া রাজকুমারীর ভাই.

By Dr. Jayanti Rusat

All entries to our IML Day Drive are licensed under CC BY 3.0

સોનાનું પક્ષી

એક રાજા હતો, તેની પાસે એક સુંદર બગીચો હતો, એ બગીચામાં એક વૃક્ષ હતું, તે વૃક્ષ ઉપર સોનાનાં સફરજન બેસતાં. આ સફરજનને હંમેશાં ગણવામાં આવતાં, તે પાકવાનાં શરૂ થયાં ત્યારે ખબર પડી કે રોજ રાત્રે તેમાંથી એક સફરજન ઓછું થતું. આ બાબતે રાજા ખૂબ ગુસ્સે થયો અને માળીને વૃક્ષ નીચે આખી રાત ચોકી રાખવાનો આદેશ આપ્યો. માળીએ તેના સૌથી મોટા પુત્રને ચોકી કરવા માટે રાખ્યો. પરંતુ લગભગ બાર વાગતાં જ તેને ઊંઘ આવી ગઈ અને સવારે ગણતરીમાં એક બીજું સફરજન ઓછું થયું. પછી બીજા પુત્રને ચોકી કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો. અડધી રાત્રે એ પણ ઊંઘી ગયો અને સવારમાં બીજું એક સફરજન ઓછું થયું. ત્યાર બાદ ચોકી કરવા માટે ત્રીજા પુત્રને દરખાસ્ત કરવામાં આવી; પ્રથમ તો માળી તેને કોઈ નુકસાન થઇ જશે તેવા ભયથી તેને તેમ કરવા દેવા નહોતો માગતો, પણ કોઈક રીતે, છેવટે તેને મનાવવામાં આવ્યો, અને યુવાન ઝાડ નીચે ચોકી કરવા માટે રોકાયો. ઘડિયાળના બાર વાગતાં જ હવામાં તેણે સુસવાટા મારતો ખખડાટ સાંભળ્યો, અને તેણે ઉડીને આવતું એક પક્ષી જોયું જે અસલ સોનાનું હતું. જેવું તે એક સફરજનને ચાંચથી તોડવા તરાપ મારતું હતું ત્યારે માળીનો પુત્ર ઉભો થઇ ગયો અને તેના તરફ તીર છોડ્યું. પરંતુ તીરથી પક્ષીને કોઈ નુકસાન ન થયું; માત્ર પક્ષીએ તેની પૂંછડીમાંથી એક સોનાનું પીંછું નીચે નાખ્યું અને ઉડીને દૂર ચાલ્યું ગયું. સવારે સોનાના પીંછાને રાજા પાસે લાવવામાં આવ્યું અને આખી પરીસદને ભેગી કરવામાં આવી. દરેકજણ એક બાબતે સંમત થયો કે રાજ્યની બધીજ સંપત્તિ કરતાં તે પીંછું વધારે મૂલ્યવાન હતું, પરંતુ રાજાએ કહ્યું, “એક પીંછું મારે કઈ કામનું નથી, મારી પાસે તો આખું પક્ષી હોવું જોઈએ.”

પછી માળીના સૌથી મોટા પુત્રએ સોનાના પક્ષીને મેળવવા સફર શરુ કરી અને તેને સહેલાઈથી શોધી કાઢવાનું વિચાર્યું, તે માત્ર થોડેક રસ્તે દૂર ગયો એટલામાં તો તે જંગલ નજીક આવી પહોંચ્યો, અને તેણે જંગલ પાસે એક શિયાળને બેઠેલું જોયું. તેણે તેનું તીર કામઠું લીધું અને શિયાળને મારવા તૈયાર કર્યું એટલે શિયાળ બોલ્યું, “મને મારીશ નહિ, કારણ કે હું તને સારી સલાહ આપીશ; હું જાણું છું કે તારું કાર્ય શું છે, અને તે છે તારે સોનાનું પક્ષી શોધવું છે. તું સાંજે એક ગામમાં પહોંચીશ, અને જયારે તું આગળ વધીશ ત્યારે  તું ત્યાં બે પથીકાશ્રમ જોઇશ જે એક બીજાની સામસામે છે, તેમાંનો એક જોતાંજ મનોહર અને સુંદર લાગે છે: તેમાં ના જઈશ, જોકે બીજો તને હલકો અને તુચ્છ લાગશે પણ તેમાં રાત્રી વિસામો કરજે.” પરંતુ છોકરાએ પોતાના મનમાં વિચાર્યું, ‘આવું એક જાનવર આ વિષે શું સમજી શકે?’ તેથી તેણે તેનું તીર શિયાળ તરફ ચલાવ્યું; પરંતુ તે નિશાન ચુકી ગયું અને શિયાળ તેની પૂંછડી પીઠ ઉપર કરી જંગલમાં નાસી ગયુ. પછી તે પોતાની રીતે આગળ વધ્યો, અને સાંજે તે ગામમાં આવ્યો, જ્યોં બે પથીકાશ્રમ હતા; આમાંના એકમાં લોકો ગાતા, નાચતા, અને મિષ્ટાન કરતા હતા; પરંતુ બીજો ખુબજ ગંદો અને તુચ્છ લાગતો હતો. તેણે કહ્યું “જો હું આ મોહક જગ્યા છોડીને તે હલકા પુરાના મકાનમાં જાઉં તો હું ખુબજ મૂર્ખ કહેવાઉં”; તેથી તે સારા દેખાતા મકાનમાં ગયો અને તેની અનુકુળતાએ ખાધુંપીધું અને પક્ષી તેમજ તેના દેશને પણ ભૂલી ગયો.

સમય પસાર થતો ગયો, મોટો પુત્ર પાછો ન આવ્યો કે ન તેના કોઈ ખબર સાંભળ્યા, તેથી બીજા પુત્રએ સફર શરુ કરી, અને તેની સાથે પણ તેજ વસ્તુ બની. તે શિયાળને મળ્યો, શિયાળે તેને સારી સલાહ આપી: પણ જ્યારે તે બે પથીકાશ્રમ પાસે આવ્યો ત્યારે તેનો મોટો ભાઈ જ્યાં મોજ મનાવાતી હતી તે પથીકાશ્રમની બારી પાસે ઉભો હતો, તેણે તેને અંદર બોલાવ્યો; તે પણ લાલચને રોકી ન શક્યો અને અંદર ગયો, અને એજ રીતે તે સોનાનું પક્ષી તેમજ તેના દેશને ભૂલી ગયો.

ફરીથી ઘણો સમય પસાર થઇ ગયો એટલે સૌથી નાના પુત્રએ પણ સોનાનું પક્ષી પામવા વિશાળ દુનિયામાં સફર ખેડવાની ઈચ્છા કરી, પણ ઘણા સમય સુધી તેના પિતાએ તે ગણકાર્યું નહિ, કારણકે તેમનો પુત્ર તેમને ખૂબ પ્રિય હતો, અને તે ગભરાયેલા પણ હતા કે કદાચ તેની સાથે પણ ખરાબ નશીબે કઇંક અજુગતું બનશે તો તે પાછો નહિ આવી શકે. કોઈપણ રીતે, છેવટે તેઓ માની ગયા કે તે જાય તે જ સારુ છે કારણકે તે ઘરે પણ આરામ કરવાનો નથી; અને તેણે સફર શરુ કરી, જેવો તે જંગલ પાસે આવ્યો, તે શિયાળને મળ્યો, અને તેજ સારી સલાહ સાંભળી. પરંતુ તેણે શિયાળનો આભાર માન્યો, અને તેણે તેના ભાઈઓની જેમ જીવવાની લાલચ ન કરી; તેથી શિયાળે કહ્યું, “મારી પૂંછડી ઉપર બેસી જા, તારી મુસાફરી ઝડપથી થશે.” તેથી તે બેસી ગયો, અને શિયાળે દોડવાનું શરુ કર્યુ, અને તેઓ ઝાડ-ઝાંખરાં અને પર્વતો ઉપર થઈને, એટલી ઝડપથી દૂર ગયા કે  તેમના વાળ પવનમાં સીસોટી બોલાવતા હતા.

જયારે તેઓ ગામમાં આવ્યા ત્યારે છોકરો શિયાળની સલાહ અનુંસર્યો, પોતાનો વિચાર કર્યા વગર તે હલકા પથીકાશ્રમમાં ગયો અને તેની અનુકુળતાએ આખી રાત ત્યાં આરામ કર્યો. સવારમાં તે જેવો મુસાફરી શરુ કરવા જતો હતો તેવું જ ફરીથી શિયાળ ત્યાં આવ્યું, તેને મળ્યું અને બોલ્યું, “કિલ્લા પાસે ન પહોંચે ત્યાં સુધી સીધો આગળ વધતો જજે, તે પહેલાં ગહેરી નીંદમાં ઊંઘતું અને નસકોરાં બોલાવતું સૈનિકોનું આખું દળ સુતેલું છે, તેમને ધ્યાનમાં ન લેતો પણ સીધો કિલ્લામાં જજે, અને જેમાં સોનાનું પક્ષી લાકડાના પાંજરામાં બેઠું છે તે રૂમ ન આવે ત્યાં સુધી આગળ વધતો રહેજે; તેની તદ્દન નજીક સોનાનું સુંદર પાંજરું ઉભેલું છે; પરંતુ તું હલકા પાંજરામાંથી પક્ષીને બહાર કાઢીને દેખાવડા પાંજરામાં મુકવાની કોશિશ ન કરતો, નહિ તો પછી તું પછતાઈશ.” પછી શિયાળે ફરી તેની પૂંછડી ફેલાવી અને યુવાન તેના ઉપર બેસી ગયો, અને તેઓ ઝાડ-ઝાંખરાં અને પર્વતો ઉપર થઈને, એટલી ઝડપથી દૂર ગયા કે તેમના વાળ પવનમાં સીસોટી બોલાવતા હતા.

જેમ શિયાળે કહ્યું હતું તેવું બધુ જ કિલ્લાના દરવાજા પહેલાં હતું: તેથી છોકરો અંદર ગયો અને રૂમ શોધ્યો જ્યાં સોનાનું પક્ષી લાકડાના પાંજરામાં લટકતું હતું, તેના નીચે સોનાનું પાંજરું ઉભેલું હતું અને તેની પાસે રાજાના બગીચામાંથી ગયેલાં ત્રણ સોનાનાં સફરજન પડ્યાં હતાં. પછી તેણે પોતાની અંદર વિચાર્યુ, “આવા સુંદર પક્ષીને આવા  હલકા પાંજરામાં લઇ જવું તે અયોગ્ય લાગશે”; તેથી તેણે બારણું ખોલ્યું, પક્ષીને પકડ્યું અને તેને સોનાના પાંજરામાં મુક્યું. પરંતુ પક્ષીએ એવી ઊંચેથી ચીસ પાડી કે બધા જ સૈનિકો જાગી ગયા, અને તેઓ તેને બંદી બનાવીને રાજાની સામે લઈ ગયા. બીજા દિવસે સવારે તેનો નિર્ણય કરવા માટે અદાલત બેસાડી; અને બધાએ સાંભળ્યું કે તેને મૃત્યુદંડ કરવામાં આવ્યો છે, સિવાય કે તે રાજાને સોનાનો ઘોડો લાવી આપે જે પવન જેવો તેજ ગતિએ દોડી શકે; અને જો તે તેમ કરશે તો તેને સોનાનું પક્ષી પણ આપી દેવામાં આવશે જે તે લેવા આવ્યો હતો.

તેથી નિસાસા નાખતાં અને ખુબજ નિરાશામાં તેણે ફરી એક વાર તેની સફર શરુ કરી. ત્યારે અચાનક તેનું મિત્ર શિયાળ તેને મળ્યું અને બોલ્યું, “તું જો હવે, મારી સલાહ ન શાભળવાના કારણે શું થયું તે, છતાં પણ, જો હું જેમ કહું તેમ તું કરીશ તો, હું તને કોઈપણ રીતે સોનાનો ઘોડો કેવી રીતે શોધવો તે કહીશ. તું સીધે સીધો જજે એટલે કિલ્લો આવશે, તે કિલ્લાના તબેલામાં ઘોડો ઉભેલો હશે, તેની બાજુમાં તેની દેખભાળ કરનાર અશ્વપાલ ગાઢ નિંદ્રામાં નસકોરાં બોલાવતો સુતો હશે, તું શાંતિ પૂર્વક ઘોડાને બહાર લઇ જજે: પરંતુ તેના ઉપર જુનું ચામડાનું પલાણ મુકવાનું ધ્યાન રાખજે, પણ તેના નજીકમાં સોનાનું પલાણ છે તે તેના ઉપર મુકતો નહિ.” પછી છોકરો શિયાળની પૂંછડી ઉપર બેસી ગયો, અને તેઓ ઝાડ-ઝાંખર અને પર્વતો ઉપર થઈને એટલા દૂર ગયાં કે તેમના વાળ પવનમાં સીસોટી બોલાવતા હતા.

બધું સીધે સીધુ આગળ ચાલ્યું, અશ્વપાલ તેનો હાથ સોનાના પલાણ ઉપર રાખીને નસકોરાં બોલાવતો સુતો છે. પરંતુ છોકરાએ જયારે ઘોડા તરફ જોયું ત્યારે તેને વિચાર આવ્યો કે તેના ઉપર ચામડાનું પલાણ મુકવું તે ખૂબ દયાજનક છે, “હું તેને સારું છે તે જ આપીશ,” તે બોલ્યો, “મને લાગે છે કે તે તેનો  હકદાર છે.” જેવું તેણે સોનાનું પલાણ લીધું કે અશ્વપાલ જાગી ગયો અને તેણે મોટેથી બૂમો પાડી, તેથી બધા ચોકિયાતો અંદર દોડી આવ્યા અને તેને બંદી બનાવ્યો, અને સવારમાં ન્યાય કરવા માટે ફરીથી અદાલત સામે લાવવામાં આવ્યો, અને તેને મૃત્યુનો આદેશ આપવામાં આવ્યો. પરંતુ એક વાતે સંમતી સધાઈ કે, જો તે ગમેત્યાંથી સુંદર રાજકુમારી લાવી શકે તો તેને જીવતો છોડી મુકવામાં આવશે તેમજ પક્ષી અને ઘોડો પણ તેને આપી દેવામાં આવશે.

પછી તે ખુબજ દિલગીરી પૂર્વક એના રસ્તે ચાલ્યો; પરંતુ પેલુ શિયાળ આવ્યું અને બોલ્યું. “તું કેમ મને સાંભળતો નથી? જો તે મારા કહ્યા પ્રમાણે કર્યું હોત તો, તું પક્ષી અને ઘોડો બંનેને લઇ ગયો હોત; છતાંપણ હું તને એક વાર વધુ સલાહ આપીશ. સીધા આગળ જવાનું ચાલુ રાખ, અને સાંજે તું કિલ્લા પાસે પહોંચીશ. રાત્રિના બાર વાગે રાજકુમારી સ્નાનગૃહ તરફ જાય છે: તેના પાસે જઈ તેણીને ચુંબન કરજે, એટલે તેણી તને પોતાને ભગાડી જવા દેશે; પરંતુ તેણી તેના માતા પિતાની રજા લેવા જાય તો તને પરેશાની થશે તેનું ધ્યાન રાખજે.” પછી શિયાળે તેની પૂંછડી ફેલાવી, અને તેઓ એટલે સુધી દૂર ગયા કે તેમના વાળ પવનમાં સીસોટી બોલાવતા હતા.

તેઓ કિલ્લા નજીક પહાંચા ત્યાં સુધી બધુ શિયાળે કહ્યું તેમ જ થયું, યુવાન બાર વાગે નાહવા જતી રાજકુમારીને મળ્યો અને તેણીને ચુંબન કર્યુ, અને તેણી તેના સાથે ભાગી જવા તૈયાર થઇ ગઈ, પણ તેણીએ આંખમાં આંસુ સાથે તેણીના પિતાની મંજૂરી લેવા જવા દેવા માટે તેને આજીજી કરી. પ્રથમ તો તેણે ના પાડી, પરંતુ તેણી ખુબજ રડવા લાગી અને તેના પગે પડી, છેવટે તેણે મંજુરી આપી, પરંતુ જે ક્ષણે તેણી તેણીના પિતાના મકાન પાસે આવી કે ચોકીદાર જાગી ગયો, અને ફરીથી તેને બંદી બનાવવામાં આવ્યો.

પછી તેને રાજા સમક્ષ લાવવામાં આવ્યો, અને રાજાએ કહ્યું, “મારી પુત્રી તને કદીપણ નહિ મળે, સિવાય કે તું મારી બારીમાંથી દેખાતા દ્રશ્યને અટકાવતા ડુંગરને આઠ દિવસમાં ખોદીને દૂર ન કરે. “આ ડુંગર એટલો મોટો હતો કે આખી દુનિયા તેને દૂર ન કરી શકે: જયારે તેણે સાત દિવસ કામ કર્યું છતાંય ઘણું ઓછું કામ થયું ત્યારે પેલું શિયાળ આવ્યું અને બોલ્યું, “લાંબો થઈને સુઈ જા; તારું કામ હું કરીશ.” અને તેણે સવારે ઉઠીને જોયું તો ડુંગર દૂર થઇ ગયેલો હતો; તેથી તે પ્રસન્નતાપૂર્વક રાજા પાસે ગયો અને રાજાને કહ્યું કે હવે તેણે ડુંગર દૂર કર્યો હોવાથી તેમણે રાજકુંવરી તેને આપી દેવી જોઈએ.

હવે રાજા તેનું વચન પાળવા મજબુર હતો, તેથી યુવાન અને રાજકુમારી દૂર ચાલ્યા ગયા; પછી શિયાળ આવ્યું અને યુવાનને કહ્યું, “આપણે રાજકુમારી, ઘોડો અને પક્ષી તે ત્રણે ત્રણને લઈશું.” યુવાન બોલ્યો, “ઓહ! તે તો બહુ મોટી વાત હશે, પણ તું કેવી યુક્તિથી તે કરી શકીશ?”

શિયાળ બોલ્યું, “જો તું માત્ર મારું સાંભળીશ તો તે કરી શકાય તેમ છે. જયારે તુ રાજા પાસે આવે, અને રાજા સુંદર રાજકુમારી માટે પૂછે ત્યારે તારે કહેવાનું કે, ‘તેણી અહી છે‘ પછી રાજા ખૂબ આનંદિત થઇ જશે; અને તે જે સોનાનો ઘોડો તને આપશે તેના ઉપર તું સવાર થઇ જજે, અને તેમની પાસેથી રજા લેવા તારો હાથ તેમના હાથમાંથી બહાર ખેચીં લેજે, અને છેલ્લે રાજકુમારીને હસ્તધૂનન કરજે. તે વખતે તેણીને ઝડપથી ઊંચકી લેજે અને ઘોડા ઉપર તારી પાછળ બેસાડી દેજે; ઘોડાની પીઠની બાજુમાં તારી એડીઓ મારજે અને તારાથી શક્ય હોય એટલી ઝડપથી દૂર ભાગી જજે.”

તે બધુ બરાબર થયું, એટલે શિયાળે આગળ કહ્યું, “પછી જયારે તું તે કિલ્લા પાસે આવે જ્યોં પક્ષી રાખવામાં આવ્યું છે ત્યારે હું દરવાજા આગળ રાજકુમારી પાસે ઉભો રહીશ અને તું ઘોડા ઉપર જ અંદર જજે અને રાજાને વાત કરજે, એટલે રાજા જોશે કે ઘોડો બરાબર છે કે નહિ અને પછી તે પક્ષીને બહાર લઈ આવશે; પણ તારે ઘોડા ઉપર સ્થિર બેસી રહેવાનું, અને કહેવાનું કે તે ખરેખર સાચેજ સોનાનું પક્ષી છે તે જાણવા તારે પક્ષી જોવું છે, અને જયારે તું પક્ષીને તારા હાથમાં લે ત્યારે તારી સવારી લઈ દૂર ભાગી જજે.”

આ “પણ” શિયાળે કહ્યું તેમ બન્યું; તેઓ પક્ષી લઇ આવ્યા, રાજકુમારી ફરી ઘોડા પર સવાર થઇ, અને તેઓની સવારી એક વિશાળ જંગલ પાસે પહોંચી. પછી શિયાળ આવ્યું અને બોલ્યું, “મને મારી નાખવાની હું તને પ્રાર્થના કરુ છું, મારું માથુ અને મારા પગ કાપી નાખ.” પરંતુ યુવાને તેમ કરવાનો ઇનકાર કર્યો: તેથી શિયાળ બોલ્યું, “હું તને કોઈ પણ કિંમતે સારી સલાહ આપીશ: તું બે બાબતથી સાવધાની રાખજે; કોઈને પણ ફાંસીના તકતામાંથી છોડાવવા માટે લાંચ ના આપીશ અને કોઈપણ નદીની બાજુમાં બેસીશ નહિ.” પછી તે દૂર ચાલ્યુ ગયું. અને યુવાને વિચાર્યુ “સરસ, તે સલાહ પાળવી કોઈ અઘરી બાબત નથી.”

રાજકુમારી સાથે મુસાફરી કરીને તે છેવટે તે ગામે આવ્યો જ્યાં તેણે તેના બે ભાઈઓને છોડ્યા હતા. ત્યાં તેણે શોરબકોર અને હંગામો સાંભળ્યો; જયારે તેણે પૂછ્યું કે શું બાબત છે ત્યારે લોકોએ કહ્યું, “બે માણસોને ફાંસીએ લટકાવવાના છે.” જેવો તે નજીક આવ્યો અને જોયું તો તે બે માણસો તેના બે ભાઈઓ હતા જેઓ લૂંટારાઓ બની ગયા હતા; તેથી તેણે પૂછ્યું, “કોઈપણ રીતે તેઓને બચાવી ન શકાય?” પરંતુ લોકોએ કહ્યું, “ના,” સિવાય કે તે તેના બધા પૈસા બદમાશો ઉપર પ્રદાન કરે અને તેમની મુક્તિ ખરીદે. પછી તો તે કોઈ પણ બાબતનો વિચાર કરવા રોકાયો નહિ અને કહેવામાં આવ્યા તે બધા પૈસા તેણે ચૂકવી દીધા અને તેના ભાઈઓને છોડાવ્યા, અને તેમની સાથે તેમના ઘર તરફ જવા નીકળ્યો.

તેઓ પ્રથમ વાર જ્યોં શિયાળને મળ્યા હતા તે જંગલ પાસે આવ્યા, તે એટલું ઠંડું અને ખુશનુંમા હતું કે બે ભાઈઓએ કહ્યું, “ચાલો નદીની બાજુમાં થોડોક સમય ખાવાપીવા માટે બેસી જઈએ અને આરામ કરીએ,” તેથી તેણે “હા” પાડી, શિયાળની સલાહ ભૂલી ગયો અને નદીની બાજુમાં બેસી ગયો; અને તેને કોઈપણ વહેમ ન પડ્યો તે દરમિયાન તેના ભાઈઓ પાછળથી આવ્યા અને તેને નદીમાં નીચે ફેંકી દીધો, અને રાજકુમારી, ઘોડો, અને પક્ષી લઇને તેમના સ્વામી રાજા પાસે ગયા, અને કહ્યું, “આ બધુ અમે અમારી મહેનતથી જીત્યા છીએ.” અને પછી ભવ્ય આનંદ માનાવવામાં આવ્યો, પરંતુ ઘોડાએ ખાધું નહિ, પક્ષી ગાયું નહિ અને રાજકુમારી રડ્યા કરી.

સૌથી નાનો પુત્ર નદીના તટમાં પડ્યો હતો: સદનસીબે નદી લગભગ સુકી હતી, છતાંપણ તેનાં હાડકાં લગભગ ભાગી ગયાં હતાં, અને કિનારો સીધા ઢોલાણ વાળો હતો જેથી તે બહાર નીકળવાનો કોઈ રસ્તો શોધી શક્યો નહિ. ત્યાં તો પેલું શિયાળ ફરી એકવાર આવ્યું અને તેની સલાહ ન માનવા માટે તેને ખૂબ ઠપકો આપ્યો; અને કહ્યું કે જો તેણે તેનું કહ્યું માન્યું હોત તો આવી કોઈ આફત તેના ઉપર આવી પડી ન હોત. “તેમ છતાંય,” તેણે કહ્યું, “હું તને અહી આ સ્થિતિમાં છોડી શકું નહિ, તું મારી પુંછડી બરાબર મજબુત પકડ,” પછી તેણે તેને નદીમાંથી બહાર કાઢ્યો, અને જેવો તે કિનારા ઉપર આવ્યો કે શિયાળે કહ્યું, “તારા ભાઈઓએ જો તેઓ તને રાજ્યમાં શોધી કાઢે તો તને મારી નાખવા માટે ચોકી પહેરો ગોઠવ્યો છે.” તેથી તેણે ગરીબ માણસ જેવાં વસ્ત્રો ધારણ કર્યાં અને ગુપ્ત રીતે રાજાની અદાલતમાં આવ્યો, જેવો તે થોડોક દરવાજામાં દાખલ થયો કે ઘોડાએ ખાવાનું શરુ કર્યું, પક્ષીએ ગાવાનું ચાલુ કર્યું, અને રાજકુમારીએ રડવાનું છોડી દીધું. પછી તે રાજા પાસે ગયો અને તેના ભાઈઓની બધી જ બદમાશી કહી સંભળાવી; પછી તેના ભાઈઓને ગિરફતાર કરવામાં આવ્યા અને સજા કરવામાં આવી, અને તેને રાજકુમારી પાછી આપવામાં આવી; અને રાજાના મૃત્યુ બાદ તેના રાજ્યનો તે ઉત્તરાધિકારી હતો.

ઘણા સમય પછી, તે જંગલમાં ચાલવા માટે ગયો, અને તેને પેલું શિયાળ મળ્યું, અને આંખમાં આંસુ સાથે શિયાળે પોતાને મારી નાખવા, અને તેનું માથુ અને પગ કાપી નાખવા, તેને ખૂબ આજીજી કરી. અને છેવટે તેણે તેમ કર્યું, અને એક ક્ષણમાં તો તે શિયાળ માણસમાં બદલાઈ ગયું, અને તે રાજકુમારીનો ભાઈ હોવાનું જાહેર થયું, જે ખૂબ ઘણા વરસો પહેલાં ખોવાયો હતો.

By Bh. Kameswara Rao

All entries to our IML Day Drive are licensed under CC BY 3.0

బంగారు చిలక

అనగనగా… అంగ వంగ కళింగ కాశ్మీర నేపాళ భూపాల చోళ మగథ మాధవ ఆంధ్ర మధ్య దేశంలో…

మణిద్వీప మనే ఒక రాజ్యం ఉంది. ఆ రాజ్యాన్ని పరిపాలించే రాజు పేరు సనాతనుడు. అతనికి ఒక అందమైన తోట ఉంది. ఆ తోటలో బంగారు జామపళ్ళు కాసే ఒక చెట్టుంది. అది కాసే జామపళ్ళని రోజూ లెక్కపెట్టేవారు. అంతలో ఒక విచిత్రం జరిగింది. ఆ పళ్ళు పండి పక్వానికి వస్తున్నాయనగా,  రాత్రికి రాత్రి  ఒకో పండు చొప్పున రోజూ మాయమై పోతున్నాయి. ఇది చూసి రాజుగారికి చాలా కోపం వచ్చింది. తోటమాలిని పిలిచి రాత్రంతా జాగ్రత్తగా కాపలా కాయమని ఆజ్ఞాపించాడు. ఆ తోటమాలికి కాలపర్ణుడు, తామ్రపర్ణుడు, శ్వేతపర్ణుడు అని ముగ్గురు కొడుకులున్నారు. పెద్దకొడుకు కాలపర్ణుడిని పిలిచి ఆ రాత్రి తోటకి కాపాలా ఉండమని చెప్పాడు తోటమాలి. కాలపర్ణుడికి అసలే నిద్ర ఎక్కువ. కాని తండ్రి మాట విని తోట కాపలాకి వెళ్ళాడు. రాత్రి పన్నెండు దాకా కష్టపడి ఎలాగో అలా నిద్ర ఆపుకున్నాడు కాని, ఆ తర్వాత అతడికి మైకం కమ్మేసింది. ఇంకేముంది! పొద్దున్న లేచి చూసేసరికి మళ్ళీ ఒక పండు మాయం. మర్నాడు తోటమాలి తన రెండో కొడుకైన తామ్రపర్ణుడిని వెళ్ళమన్నాడు. తామ్రపర్ణుడికి గర్వం ఎక్కువ. “ఓ! నేనీ రాత్రి వెళ్ళి అసలు సంగతి తేల్చేస్తాను.” అని బీరాలు పలికి తోటకి బయలుదేరాడు. కాని అతడు కూడా రాత్రి పన్నెండయ్యేసరికి నిద్రమత్తులోకి ఒరిగిపోయాడు. మర్నాడు మళ్ళీ మామూలే. మరో పండు మాయమైపోయింది. మూడో రాత్రి చిన్నవాడైన శ్వేతపర్ణుడు తాను వెళ్ళి కాపలా ఉంటానన్నాడు. చిన్నవాడు కదా, వాడికేమైనా ఆపద కలుగుతుందేమోనని తోటమాలి ముందు తటపటాయించాడు, కాని చివరికి ఒప్పుకున్నాడు. ఆ రాత్రి శ్వేతపర్ణుడు తోటకి కాపాలాకి వెళ్ళాడు. అర్ధరాత్రి పన్నెండయ్యింది. శ్వేతపర్ణుడు జాగురూకతతో కాపలాకాస్తున్నాడు. అంతలో అతనికి ఆకాశంలో చటచటమన్న శబ్దం వినిపించింది. ఎక్కణ్ణుంచో ఎగురుకుంటూ ఒక చిలక వచ్చింది. అది బంగారు చిలక! కొమ్మమీద కూర్చుని ఒక పండుని తన ముక్కుతో తుంచ సాగింది. వెంటనే శ్వేతపర్ణుడు తన దగ్గరున్న విల్లు ఎక్కుపెట్టి దానిపైకి బాణం వేసాడు. కానీ ఆ బాణం చిలకని ఏమీ చెయ్యలేదు. బంగారు జాంపండుతో సహా ఆ బంగారు చిలక తుఱ్ఱున ఎగిరిపోయింది. దాని తోకనుంచి ఒక బంగారు యీక మాత్రం రాలి కిందపడింది. మర్నాడు పొద్దున్న ఆ బంగారు యీకని రాజసభలో రాజుగారి దగ్గరకి తీసుకువెళ్ళారు. దాన్ని పరిశీలించిన సభ్యులు, ఆ ఒక్క యీక, తమ రాజ్యంలో ఉన్న సమస్త సంపద కన్నా చాలా ఎక్కువ విలువ చేస్తుందని తేల్చారు. అయినా సరే రాజుగారు, “ఈ ఒక్క యీక నాకు పనికిరాదు. ఆ బంగారు చిలకే కావాలి” అని పట్టుబట్టారు.

బంగారు చిలకని వెతకడానికి కాలపర్ణుడు ప్రయాణమయ్యాడు. కొంత దూరం వెళ్ళేసరికి అతనికొక చిన్న అడవి కనిపించింది. ఆ అడవి మొదట్లో ఒక నక్క కూర్చుని ఉంది. దాన్ని చంపడానికి తన విల్లు ఎక్కుపెట్టాడు కాలపర్ణుడు. అప్పుడా నక్క కాలపర్ణుడితో యిలా అంది – “ఆగాగు! నన్ను చంపకు. నా పేరు సుబుద్ధి. నేను నీకు కావలసిన సమాచారాన్ని అందించి నీకు మేలు చేస్తాను. నువ్వే పని మీద వెళుతున్నావో నాకు తెలుసు. బంగారు చిలక కోసమే కదా. నువ్వు తిన్నగా యీ దారిలో వెళితే సాయంత్రానికల్లా ఒక చిన్న గ్రామాన్ని చేరుకుంటావు. అక్కడ నీకు దారికి రెండు వైపులా రెండు సత్రాలు కనిపిస్తాయి. ఒకటి చాలా అందంగా ఆకర్షణీయంగా కనిపిస్తుంది. కాని అందులోకి వెళ్ళకు. దాని ఎదురుగ్గా పాడుపడినట్టు కనిపించే సత్రంలోకి వెళ్ళి, రాత్రి అక్కడే గడుపు. అప్పుడు నువ్వు కోరుకున్నది నీకు దొరుకుతుంది.” నక్క చెప్పిన విషయమంతా విని కాలపర్ణుడు సంతోషించాడు. కానీ ఆ రహస్యం మరెవ్వరికీ చెప్పకుండా సుబుద్ధిని చంపెయ్యాలన్న దుర్బుద్ధితో, ఎక్కుపెట్టిన బాణాన్ని దాని మీదకి వదిలిపెట్టాడు. కాని నక్క దాన్నుంచి తప్పించుకొని, తన తోకని పైకెత్తి అడవకిలోకి చరచరా పరిగెత్తి పారిపోయింది. కాలపర్ణుడు సుబుద్ధి చెప్పిన దారిన వెళ్ళి సాయంత్రానికల్లా సత్రాలున్న చోటికి చేరుకున్నాడు. అందంగా ఉన్న సత్రంలో చాలా మంది జనాలు ఆడుతూ పాడుతూ ఖుషీ చేస్తూ కనిపించారు. అది చూసేసరికల్లా కాలపర్ణుడికి సుబుద్ధి మాటలు మరుపుకి వచ్చాయి. తిన్నగా ఆ సత్రంలోకే దూరిపోయాడు. అందరితో పాటు హాయిగా తింటూ తాగుతూ, బంగారు చిలక గురించి, తన ఊరు గురించి, వచ్చిన పని గురించి పూర్తిగా మర్చిపోయాడు.

కొంత కాలం గడిచింది. పెద్దకొడుకు తిరిగి రాలేదు సరికదా అతడి ఆచూకీ కూడా తెలియలేదు. దానితో అతడినీ, బంగారు చిలకనీ వెతకడానికి రెండోవాడైన తామ్రపర్ణుడు బయలుదేరాడు. కొంత దూరం వెళ్ళాక అతడికి కూడా అడవి, అడవి ముందర సుబుద్ధి కనిపించారు. తామ్రపర్ణి కూడా దాన్ని చంపడానికి బాణం ఎక్కుపెట్టాడు. కాలపర్ణుడికి చెప్పిందే మళ్ళీ యితడికి కూడా చెప్పింది నక్క. కానీ దాని మాటలు తామ్రపర్ణుడు ఖాతరు చెయ్యలేదు. నక్క మాట ఎవరు నమ్ముతారని చెప్పి అతడుకూడా దాన్ని చంపబోయాడు. నక్క తప్పించుకు పారిపోయింది. సాయంత్రం రెండు సత్రాలున్న చోటుకి చేరుకున్నాడు తామ్రపర్ణుడు. అందంగా కనిపిస్తున్న సత్రంలో జల్సా చేస్తూ అన్నగారు కనిపించారు. ఇహనేం. అతడుకూడా ఆ సత్రంలోకే వెళ్ళి, తను వచ్చిన సంగతి మరిచిపోయి తానూ మజాలో మునిగిపోయాడు.

మరికొంత కాలం గడిచింది. తోటమాలి ఇద్దరు కొడుకులూ తిరిగిరాలేదు. ఆఖరివాడైన శ్వేతపర్ణుడు, తాను కూడా  బంగారు చిలకని వెతకడానికి వెళతానన్నాడు. కాని అతనంటే తోటమాలికి చాలా ఆప్యాయం. ఏ ఆపదో సంభవించి, అతను కూడా వెళ్ళి తిరిగిరాడేమో అన్న భయంతో పంపడానికి ఒప్పుకోలేదు. కాని కొడుకు మరీమరీ చెప్పడంతో ఎట్టకేలకు అంగీకరించాడు. శ్వేతపర్ణుడు బయలుదేరి మళ్ళీ ఆ అడవి దగ్గరకి వచ్చి సుబుద్ధిని కలిసాడు. మళ్ళీ అన్నలిద్దరికీ చెప్పిన విషయాన్నే అతనికీ చెప్పింది నక్క. అన్నల్లాగ ఆ నక్కని చంపడానికి ప్రయత్నించకుండా, శ్వేతపర్ణుడు దానికెంతో కృతజ్ఞతలు చెప్పాడు. అతని సత్ప్రవర్తనకి సంతోషించిన నక్క, “నా తోక మీదెక్కి కూర్చో. నిన్నా ప్రదేశానికి త్వరగా చేరుస్తాను” అని చెప్పింది. శ్వేతపర్ణుడు దాని తోకనెక్కి కూర్చున్నాడు. సుబుద్ధి ఝామ్మని  ఆఘమేఘాల మీద పరిగెత్తి గ్రామానికి చేరుకుంది.

సుబుద్ధి చెప్పినట్టే శ్వేతపర్ణుడు పాడుపడ్డ సత్రంలోనే ఆ రాత్రి బస చేసాడు. పొద్దున్న లేచి తన ప్రయాణానికి సిద్ధమవుతున్న శ్వేతపర్ణుడిని మళ్ళీ సుబుద్ధి కలుసుకుంది. మళ్ళీ అతనికి మరో మంచి సమాచారం అందించింది. “ఇక్కడ నుండి యిలా తిన్నగా వెళితే, ఖేచరీపురమనే రాజ్యం వస్తుంది. అక్కడొక పెద్ద కోట ఉంటుంది. ఆ కోటముందు చాలామంది సైనికులు గుఱ్ఱు పెడుతూ నిద్రపోతూ ఉంటారు. వాళ్ళని పట్టించుకోకు. తిన్నగా కోటలోకి వెళ్ళు. ఎదురుగా ఒక గది ఉంటుంది. ఆ గదిలోనే నీకు కావలసిన బంగారు చిలక ఒక చెక్క పంజరంలో ఉంటుంది. దానికి దగ్గరలోనే మరొక అందమైన బంగారు పంజరముంటుంది. కాని నువ్వా చిలకని చెక్క పంజరంలోంచి తీసి బంగారు పంజరంలో పెట్టే ప్రయత్నం చెయ్యకు. చేసావో తర్వాత విచారించవలసి వస్తుంది” అని హెచ్చరికగా చెప్పింది. అలా చెప్పి మళ్ళీ తన తోకని తిన్నగా చాపి శ్వేతపర్ణుడిని ఎక్కించుకొని ఝామ్మని ఆఘమేఘాల మీద పరిగెత్తి అతన్ని ఖేచరీపురం చేర్చింది.

అక్కడ సుబుద్ధి చెప్పినట్టే పెద్ద కోట, దాని ముందు సైనికులూ కనిపించారు. శ్వేతపర్ణుడు తిన్నగా కోటలోకి వెళ్ళి ఆ గదిని చేరుకున్నాడు. అక్కడ వేలాడుతున్న చెక్క పంజరంలో బంగారు చిలక కనిపించింది. దాని కింద, అది తీసుకువచ్చిన బంగారు పళ్ళు కూడా అక్కడే ఉన్నాయి. ఆ పక్కగా మిలమిలా మెరుస్తూ బంగారు పంజరం కనిపించింది. అది చూసి శ్వేతపర్ణుడు, “ఇంత సుందరమైన యీ పక్షిని యిలా చెక్క పంజరంలో పెట్టి తీసుకువెళ్ళడం చూస్తే ఎవరైనా నవ్విపొతారు.” అని అనుకొని, పక్షిని ఆ పంజరంలోంచి తీసి, బంగారు పంజరంలో పెట్టాడు. వెంటనే ఆ పక్షి గట్టిగా కీచుకీచుమంటూ అరవడం మొదలుపెట్టింది. దాంతో బయటనున్న సైనికులందరూ లేచి వచ్చి శ్వేతపర్ణుడిని బంధించి ఆ ఖేచరీపురం రాజు దగ్గరకి తీసుకువెళ్ళారు. మరునాడు సభ జరిపి, శ్వేతపర్ణుడు చెప్పిందంతా విని అతనికి మరణశిక్ష విధించారు. అయితే అతనికొక అవకాశం ఇచ్చారు. వసుమతీపురమనే రాజ్యంలో వాయువేగ మనోవేగాలతో పరుగెత్త గలిగే బంగారు గుఱ్ఱం ఉంది. దాన్ని తెచ్చిస్తే, శ్వేతపర్ణుడు బంగారు చిలకని తీసుకొని వెళ్ళిపోవచ్చు.

పాపం దిగాలుగా వగరుస్తూ, వసుమతీపురం ఎక్కడుందో వెతకడానికి ప్రయాణమయ్యాడు శ్వేతపర్ణుడు. ఎక్కణ్ణుంచి వచ్చిందో సుబుద్ధి మళ్ళీ అతనికి ఎదురయింది. “నా మాట వినకపోవడం వల్ల యిప్పుడేమయిందో చూసావా! అయినా నువ్వు మంచివాడివి కాబట్టి నీకు మళ్ళీ సాయం చేస్తాను. బంగారు గుఱ్ఱం ఎలా సంపాదించాలో చెపుతాను విను. ఇలా యీ దోవన తిన్నగా వెళితే వసుమతీపురం వస్తుంది. అక్కడొక కోట ఉంటుంది. ఆ కోటలోని గుఱ్ఱపుసాలలో బంగారు గుఱ్ఱం ఉంటుంది. దాని పక్కనే గుఱ్ఱాలకాపరి గుఱ్ఱు పెడుతూ నిద్రపోయి ఉంటాడు. మెల్లగా దాని కట్లు విప్పి తీసుకురా. అక్కడే రెండు గుఱ్ఱపు జీన్లు ఉంటాయి. పాతదైపోయిన తోలు జీను ఒకటి, మెరిసే బంగారపు జీను మరొకటి. నువ్వు మాత్రం ఆ బంగారపు జీను జోలికి వెళ్ళకుండా తోలు జీనునే గుఱ్ఱంపై వేసి జాగ్రత్తగా తోలుకు వచ్చేయి”, అని చెప్పింది సుబుద్ధి. మళ్ళీ తన తోక మీద శ్వేతపర్ణుడిని ఎక్కించుకొని, ఝామ్మని ఆఘమేఘాల మీద పరిగెత్తి వసుమతీపురం కోట దగ్గర అతన్ని దించింది.

అనుకున్నట్టే శ్వేతపర్ణుడు గుఱ్ఱపుసాలలోకి వెళ్ళి బంగారు గుఱ్ఱాన్ని తీసుకు రాడానికి సంసిద్ధుడయ్యాడు. కాని అతను గుఱ్ఱాన్ని చూసేసరికి, “పాపం. ఇంత మంచి గుఱ్ఱానికి ఆ పాత తోలు జీను వెయ్యడమేమిటి! దీనికి బంగారు జీనే సరైనది” అని అనుకొని, బంగారపు జీను తియ్యడానికి ప్రయత్నం చేసాడు. కాని నిద్రపోతున్న గుఱ్ఱాలకాపరి యీ బంగారు జీను మీద ఒక చెయ్యి వేసి పడుకొని ఉన్నాడు. శ్వేతపర్ణుడు దాన్ని తియ్యడానికి ప్రయత్నించిన క్షణంలో అతనికి మెలకువ వచ్చి గట్టిగా కేకలు పెట్టాడు. ఆ అరుపులకి రాజభటులు వచ్చి శ్వేతపర్ణుడిని బందీ చేసి వసుమతీపురం రాజు దగ్గరకి తీసుకువెళ్ళారు. మర్నాడు ఉదయం సభ జరిపి మళ్ళీ శ్వేతపర్ణుడికి మరణ శిక్ష వేసారు. ఈ రాజుగారు కూడా అతనికి మరో అవకాశం యిచ్చారు. భోగవతీపుర రాజ్యం రాజకుమారి ఆనందినిని తెచ్చి యిస్తే, అతను బంగారు గుఱ్ఱాన్ని తీసుకుపోవచ్చునని షరతు.

మళ్ళీ విచారంగా, భోగవతీపురానికి దారి వెతుక్కుంటూ బయలుదేరాడు శ్వేతపర్ణుడు. మళ్ళీ సుబుద్ధి ప్రత్యక్షమై, “నా మాట వినలేదేం? వినుంటే హాయిగా గుఱ్ఱాన్నీ పక్షినీ కూడా సంపాదించేవాడివి. సరే, ఇంకా నీకు సహాయం చెయ్య బుద్ధి వేస్తోంది. రాజకుమార్తెను సంపాదించే మార్గం చెపుతాను విను. ఇలా యిటువైపు తిన్నగా వెళితే సాయంత్రానికల్లా భోగవతీపురం కోట చేరుకుంటావు. ఆ కోటలోని రాజకుమార్తె సరిగ్గా అర్ధరాత్రి పన్నెండు గంటలకి స్నానానికి బయలుదేరుతుంది. అలా వెళుతున్న సమయంలో నువ్వు వెళ్ళి ఆమెని అమాంతం ముద్దు పెట్టుకో. అప్పుడామె నీకు వశమై నీతో కూడా వస్తుంది. కాని ఒక్కటి మాత్రం జాగ్రత్త సుమా! ఎట్టి పరిస్థితులలోనూ వచ్చేటప్పుడు ఆమె తలిదండ్రుల దగ్గర సెలవు తీసుకోడానికి వెళ్ళవద్దు.” అని చెప్పి మళ్ళీ తన తోక జాపింది. మళ్ళీ ఝామ్మని ఆఘమేఘాల మీద పరిగెత్తిపోయి సాయంత్రానికల్లా శ్వేతపర్ణుడిని భోగవతీపురం కోట దగ్గరకి చేర్చింది.

నక్క చెప్పినట్టే కోటలోకి ప్రవేశించి, అర్ధరాత్రి పన్నెండు గంటలకి స్నానానికి బయలుదేరిన ఆనందినిని ముద్దుపెట్టుకున్నాడు శ్వేతపర్ణుడు. నక్క చెప్పినట్టే ఆమె శ్వేతపర్ణుడికి పూర్తిగా వశమయ్యింది. అతనితో వెళ్ళడానికి అంగీకరించింది. కాని వెళ్ళేముందు తన తల్లిదండ్రులకి వీడ్కోలు చెప్పి వస్తానని కన్నీళ్ళతో ప్రాధేయపడింది. ముందు శ్వేతపర్ణుడు ససేమిరా అన్నాడు. కాని రాకుమార్తె అతని కాళ్ళమీద పడి ఏడ్చేసరికి శ్వేతపర్ణుడి గుండె కరిగింది. చివరికి ఒప్పుకోక తప్పలేదు. వాళ్ళు రాజు దగ్గరకి వెళ్ళేసరికల్లా రాజభటులు వచ్చి అతన్ని ఖైదు చేసేశారు. శ్వేతపర్ణుడి కథంతా విని రాజు యిలా అన్నాడు – “అదుగో, ఆ కిటికీలోంచి చూడు. ఎదురుగ్గా ఒక కొండ ఉంది చూసావా! అది నా దృష్టికి అడ్డు తగులుతోంది. ఎనిమిది రోజుల్లో దాన్ని తవ్విపారెయ్య గలిగితే, నా కుమార్తెని నీకిస్తాను. లేదంటే నీకు మరణం తప్పదు!”. ఇక చేసేదేముంది! కొండని తవ్వడం మొదలుపెట్టాడు శ్వేతపర్ణుడు. అదేమైనా అలాంటిలాంటి కొండా! మేరుపర్వతమంత పెద్దది! అయినా పట్టువదలక తవ్వసాగాడు. రాత్రనకా పగలనకా అలా ఏడు రోజులు తవ్వాడు. అబ్బే! అయినా అది ఏమాత్రం తరగలేదు. ఎనిమిదో రోజు మళ్ళీ సుబుద్ధి అతని దగ్గరకి వచ్చింది. శ్వేతపర్ణుడి పట్టుదలకి మెచ్చుకొని, “కష్టపడింది చాలు. నువ్వెళ్ళి విశ్రమించు. నేను నీ పని చేసి పెడతాను” అని చెప్పింది. మర్నాడు ఉదయం శ్వేతపర్ణుడు లేచి చూసేసరికల్లా కొండ మాయం! ఆనందంగా రాజు దగ్గరకి వెళ్ళి విషయం చెప్పాడు. రాజు అన్నమాట ప్రకారం రాకుమార్తెని యిచ్చి పంపించాడు.

శ్వేతపర్ణుడు తిరుగుప్రయాణం కట్టాడు. సుబుద్ధి మళ్ళీ అతనికి ఎదురయింది. “మనం రాకుమార్తెని, గుఱ్ఱాన్ని, పక్షిని కూడా సంపాదించే ఉపాయం ఉంది”, అని చెప్పింది. “ఆ! ఏమిటది?” అని ఆశ్చర్యపోతూ అడిగాడు శ్వేతపర్ణుడు. “చెపుతా విను. నువ్వు వసుమతీపురం రాజు దగ్గరకి వెళ్ళి రాకుమార్తెని చూపించు. ఆ రాజు చాలా సంతోషించి, బంగారు గుఱ్ఱాన్ని తెచ్చి యిస్తాడు. ఆ గుఱ్ఱాన్ని ఎక్కి అందరికీ వీడ్కోలిస్తున్నట్టుగా అక్కడున్న ఒక్కొక్కరితో చెయ్యి కలుపు. చివరిగా రాకుమార్తె దగ్గరకి వచ్చి, ఆమెతో కూడా చెయ్యి కలిపినట్టు కలిపి, ఒక్క ఉదుటన ఆమెనెత్తి గుఱ్ఱం మీద కూర్చోబెట్టుకొని, రాకుమార్తెతో సహా ఉడాయించు”, అని ఉపాయం ఉపదేశించింది సుబుద్ధి.

సుబుద్ధి చెప్పినట్టే చేసి, బంగారు గుఱ్ఱాన్నీ రాకుమార్తెనీ కూడా తీసుకుని వచ్చాడు శ్వేతపర్ణుడు. అప్పుడింక ఖేచరీపురం బయలుదేరారు. సుబుద్ధి మళ్ళీ ఉపాయం చెప్పింది. “మనం కోట దగ్గరకి చేరుకున్నాక, నేను రాకుమార్తెతో బయటన ఉంటాను. నువ్వు గుఱ్ఱంపై సవారీ చేస్తూ రాజు దగ్గరకి వెళ్ళు. బంగారు గుఱ్ఱాన్ని చూసిన రాజు చాలా సంతోషించి బంగారు చిలకని తెస్తాడు. కాని నువ్వు గుఱ్ఱం దిగకు. అది నిజమైన బంగారు చిలకో కాదో చూస్తానని చెప్పి దాన్ని నీ చేతిలోకి తీసుకో. అది నీ చేతికందగానే మళ్ళీ గుఱ్ఱాన్ని పరుగుతీయించు.”

సరిగ్గా సుబుద్ధి చెప్పినట్టే చేసి చిలకని కూడా సంపాదించాడు శ్వేతపర్ణుడు. చిలకని పట్టుకొని, ఆనందినిని ఎక్కించుకొని, గుఱ్ఱం మీద తన రాజ్యానికి బయలుదేరాడు. తోవలో ఒక పెద్ద అడవి వచ్చింది. అప్పుడు సుబుద్ధి మళ్ళీ వచ్చి, “నీకింత సాయం చేసానుకదా. నాదొక కోరిక తీర్చు. దయచేసి నా తలా పాదాలు నరికేసి నన్ను చంపెయ్యి” అని శ్వేతపర్ణుడిని కోరింది. కాని అందుకా యువకుడు ససేమిరా ఒప్పుకోలేదు. “నాకింత ఉపకారం చేసిన నిన్ను చంపడానికి నాకు చేతులెలా వస్తాయి” అన్నాడు. అప్పుడా నక్క, “సరే పోనీ! నీకు రెండు జాగ్రత్తలు చెపుతాను. తప్పక గుర్తుంచుకో. ఒకటి – ఉరిశిక్షనుండి ఎవ్వరినీ రక్షించకు. రెండు – ఏ నది ఒడ్డునా కూర్చోకు”, అని హెచ్చరించి వెళ్ళిపోయింది.

శ్వేతపర్ణుడు తన తిరుగు ప్రయాణం కొనసాగించి రెండు సత్రాలున్న గ్రామానికి వచ్చాడు. అక్కడంతా ఏదో గోలగా గొడవగా ఉంది. సంగతేమిటని అడిగితే, “ఇద్దరు దోపిడీ దొంగలని ఉరి తీస్తున్నారు” అని చెప్పారు జనాలు. దగ్గరికి వెళ్ళి చూస్తే వాళ్ళిద్దరూ తన అన్నలే! అన్నల్ని ఉరితీస్తూ ఉంటే చూస్తూ ఎలా ఊరుకోగలడు! “వాళ్ళని రక్షించే మార్గం లేదా?” అని అడిగాడు శ్వేతపర్ణుడు. వాళ్ళు దోచుకున్న సొమ్మంతా ఇచ్చేస్తే వాళ్ళని వదిలేస్తామన్నారు ప్రజలు. సరేనని తన దగ్గరున్న డబ్బులిచ్చి వాళ్ళని విడిపించాడు. అందరూ కలిసి ఇంటికి ప్రయాణం కట్టారు.

తోవలో నక్కని మొదటిసారి కలిసిన అడవి దగ్గరకి వచ్చారు. “మాకు ఆకలిగా అలసటగా ఉంది. ఇక్కడ పక్కనే ఉన్న నది ఒడ్డున కూర్చొని, ఏదైనా తిని, కాస్త విశ్రమిద్దాం” అన్నారు అన్నలిద్దరూ. నక్క చెప్పిన హెచ్చరిక మరిచిపోయి శ్వేతపర్ణుడు సరేనన్నాడు. అందరూ నది ఒడ్డుకి వెళ్ళి కూర్చున్నారు. శ్వేతపర్ణుడు కాస్త ఏమరుపాటుగా ఉన్న సమయం చూసి అన్నలిద్దరూ వెనకనుండి వెళ్ళి అతన్ని నదిలోకి తోసేశారు. బంగారు చిలకని, గుఱ్ఱాన్ని, రాకుమార్తెని తీసుకొని తమ రాజ్యానికి చక్కాపోయారు. రాజుగారికి బంగారు చిలకనిచ్చి, తమే కష్టపడి ఆ చిలకనీ, గుఱ్ఱాన్నీ, రాకుమార్తెని సంపాదించామని బొంకులు పలికారు. అందరూ సంతోషించి సంబరాలు చేసుకున్నారు. కాని గుఱ్ఱం ఏమీ తినడం మానేసింది. చిలక ఉలుకూపలుకూ లేకుండా ఉండిపోయింది. రాకుమార్తె దిగులుగా ఏడుస్తూ ఉంటోంది.

ఇక్కడ శ్వేతపర్ణుడు నది అడుక్కి పడిపోయాడు. కాని అదృష్టవశాత్తూ నది దాదాపుగా ఎండిపోయి ఉంది. కాబట్టి అతను మునిగిపోలేదు. కాని ఒళ్ళంతా దెబ్బలు తగిలాయి. నది బాగా లోతుగా ఉండడంతో అతను బయటకి రాలేకపోయాడు. అప్పుడు మళ్ళీ అతని పాత నేస్తం సుబుద్ధి అక్కడికి వచ్చింది. తన హెచ్చరికని పాటించనందుకు శ్వేతపర్ణుడిని మందలించి, “అయినా, నిన్నీ పరిస్థితిలో వదిలిపెట్టి ఎలా పోగలను! ఇదిగో నా తోక పట్టుకో” అని తన తోకని పొడుగ్గా పెంచి అతనికి అందించి, దానితో అతన్ని లాగి బయటకి తీసింది. “నువ్విలా నీ రాజ్యానికి వెళితే నీ అన్నలు నిన్ను బతకనివ్వరు. అంచేత మారు వేషంలో వెళ్ళి రాజుగారికి అసలు సంగతి చెప్పు” అని సలహా యిచ్చింది. శ్వేతపర్ణుడు ఒక పేదవాని వేషం వేసుకొని రాజుగారి కోటలోకి ప్రవేశించాడు. అతను రాగానే గుఱ్ఱం లేచి గడ్డి మేయడం మొదలుపెట్టింది. చిలక తీయని పలుకులు మాట్లాడ్డం మొదలుపెట్టింది. రాకుమార్తె ఏడుపాపేసింది. ఇదంతా ఆశ్చర్యపోయి చూస్తున్న రాజుగారి దగ్గరకి వెళ్ళి శ్వేతపర్ణుడు జరిగిన సంగతంతా చెప్పాడు. అసలు విషయం తెలుసుకున్న రాజు అన్నలిద్దరినీ ఖైదు చేసి వాళ్ళకి తగిన శిక్ష వేశాడు. శ్వేతపర్ణుడి సాహసానికి, మంచితనానికీ మెచ్చి, తన రాజ్యానికి అతడిని రాజును చేశాడు. రాకుమార్తె ఆనందినిని పెళ్ళి చేసుకొని శ్వేతపర్ణుడు చక్కగా రాజ్యం చేయసాగాడు.

కొత్త దంపతులిద్దరూ ఒక రోజు వాహ్యాళికి అడవి దగ్గరకి వెళ్ళారు. మళ్ళీ అక్కడ సుబుద్ధి కనిపించింది. ఇప్పటికైనా తన తలా పాదాలు నరికి తనని చంపమని వేడుకుంది. దాని బాధ చూసిన శ్వేతపర్ణుడు అఖరికి అది అడిగిన కోరిక తీర్చాడు. వెంటనే ఆ నక్క ఒక గంధర్వునిగా మారిపోయింది. సుబుద్ధి అనే ఆ గంధర్వుడు ఆనందిని అన్నగారే! శాపవశాత్తూ నక్కగా మారిపోయాడు. శాప విమోచనమైన సుబుద్ధి, దంపతులని ఆశీర్వదించి అదృశ్యమైపోయాడు. ఆనందినీ శ్వేతపర్ణులు ఆనందంగా కలకాలం జీవించారు.

కథ కంచికి… మనమింటికి…